Rối loạn lipid máu là sự thay đổi lượng mỡ trong máu ở một số loại khi tăng là XẤU đối với cơ thể như LDL- cholesterol, triglyceride; nhưng có loại lipid máu (như HDL – Cholesterol) có vai trò rất tốt giúp bảo vệ, chống bệnh tật nên càng cao lại càng TỐT.
I.Lipid máu là gì ?
Lipid máu là thành phần chất béo trong máu gồm 2 hợp chất cholesterol và triglyceride. Hai thành phần này có ở tất cả mọi người và đều có nguồn gốc từ thức ăn đi vào cơ thể. Cholesterol tham gia vào quá trình cấu tạo nên màng tế bào và một số các hoocmon. Triglycerid là nguồn năng lượng chính giúp cho hoạt động chuyển hóa cơ thể diễn ra được thuận lợi hơn. Khi chất béo được nạp vào cơ thể, cholesterol và triglyceride được chuyển dưới dạng axit béo và cholesterol tự do tích hợp tại gan.
Lipid máu và rối loạn lipid máu
II. Rối loạn lipid máu là gì?
Rối loạn lipid máu hay gọi là rối loạn mỡ máu, cũng có khi được gọi là tăng mỡ máu hay dân gian hơn là cao mỡ trong máu. Dùng chữ rối loạn mỡ máu mà không dùng là cao, tăng hoặc dư là vì thực sự có nhiều loại mỡ trong máu mà có một số loại khi tăng là XẤU đối với cơ thể; nhưng có loại lipid máu (như HDL – Cholesterol) có vai trò rất tốt giúp bảo vệ, chống bệnh tật nên càng cao lại càng TỐT.
– Tăng triglycerides sẽ làm cho gan nhiễm mỡ, đề kháng insulin dẫn đến bệnh đái tháo đường. Ngoài ra nếu Triglyceride quá cao ( >1000mg/dl) có thể gây ra các bệnh viêm tuỵ cấp.
– Tăng LDL- cholesterol (mỡ xấu) hoặc giảm HDL-cholesterol (thiếu mỡ bảo vệ) sẽ tạo điều kiện rất thuận lợi hình thành nên các mảng xơ vữa ở thành mạch máu, gây hẹp lòng mạch dẫn đến các bệnh như tăng huyết áp, thiếu máu cơ tim, thiếu máu não …Nặng nề hơn nữa là vỡ các mảng xơ vữa làm lấp mạch máu não gây đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim có thể dẫn đến tàn phế hoặc tử vong.
Hình ảnh minh họa rối loạn lipid máu
III. Cách hỗ trợ điều trị rối loạn lipid máu
Hỗ trợ điều trị rối loạn lipid máu bằng các chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý
Tránh ăn các thức ăn có chứa chất béo và cholesterol như bơ, thịt lợn mỡ xông khói, dầu dừa, dầu cọ, thay bằng dầu thực vật như dầu ôliu, đậu nành, ngô. Hạn chế dùng thực phẩm có chứa vòng trans như bơ thực vật, bánh quy, bim bim, kẹo dẻo…
Hạn chế ăn các loại cá, thịt xuống còn 150-200g/ngày, không được ăn quá 3 quả trứng/tuần và phải ăn cách ngày. Không ăn thịt mỡ, da của các loại gia cầm, phủ tạng động vật, thay thế bằng các loại đạm thực vật như đậu tương…, tăng cường ăn rau quả.
Uống sữa đã tách bơ, hạn chế ăn pho mát, kem.
Tránh các thức ăn nhanh như bánh có nhân thịt băm, hamburger, thịt rán, bánh gatô.
Đẩy lùi rối loạn chuyển hóa lipid máu (mỡ máu cao) bằng việc tập thể dục thể thao
Rèn sức bền với các bài tập đi bộ nhanh, đạp xe, chạy, … đặc biệt hiệu quả giảm nguy cơ mắc bệnh mạch vành và tăng cholesterol máu. Tập luyện thường xuyên sẽ có tác dụng tăng HDL, giảm LDL máu, giảm cân, giảm stress, giảm huyết áp, củng cố xương…
Biện pháp hữu hiệu nhất để tăng HDL, giảm hàm lượng LDL và giảm cholesterol máu toàn phần đó là thay đổi chế độ ăn (khuyến cáo giảm lượng chất béo sử dụng chung, đặc biệt là làm giảm lượng chất béo no chứa trong mỡ động vật) và tăng cường tập thể dục thể thao thường xuyên.
Hỗ trợ điều trị rối loạn lipid máu bằng các loại thuốc
Nếu các biện pháp trên không giúp giảm đáng kể hàm lượng chất cholesterol trong máu, hay đối với các bệnh nhân thường xuyên cần phải ngồi 1 chỗ, không có nhiều thời gian tập luyện thể dục, liên tục phải uống bia rượu nhiều do tiếp khách, quan hệ… thì các sẽ thường chỉ định dùng thêm các thuốc giảm lipid máu. Các thuốc này có tác dụng giảm sản xuất cholesterol ở gan. Ở những bệnh nhân có cholesterol máu cao, huyết áp cao, kết hợp tiểu đường, bệnh mạch vành thì việc dùng loại thuốc này là cần thiết để phòng ngừa các biến chứng tim mạch.
– Lưu ý khi sử dụng các thuốc hạ lipid máu đặc trị: Như trước đây, các thường kê đơn cho các bệnh nhân uống 1 số loại thuốc hạ mỡ máu, lipid máu thuộc nhóm statin. Đây là những loại thuốc hạ mỡ máu có tác dụng giảm lipid máu nhanh nhưng lại gây ra các tác dụng phụ chết người như các chứng co cơ, co 1 số bộ phận trên cơ thể. Chính vì thế mà y học ngày nay khuyến cáo các bệnh nhân nên hạn chế đến mức tối đa sử dụng các loại thuốc thuộc nhóm statin này mà nên sử dụng những loại thuốc, thực phẩm chức năng chiết xuất từ thảo dược như:Tinh lá sen tươi hay hamosen…. Đây là những loại thực phẩm được chiết xuất hoàn toàn từ tự nhiên nên có tác dụng giảm mỡ máu, lipid máu khá an toàn và hiệu quả.
Tiếng Việt 
Tiếng Anh 
