Lá sen – Dược liệu “quý” chữa “bách bệnh” bạn nên biết

Lá sen gắn liền với cuộc sống của dân ta từ ngàn đời xưa đến nay thông qua những bọc xôi, bọc cốm. Không những vậy trong y học cổ truyền, thảo dược còn là một dược liệu vô cùng quan trọng. Hãy cùng tìm hiểu sâu hơn và các công dụng chữa bệnh ít người biết về lá sen trong bài viết dưới đây. 

Lá sen và những điều cần biết

Cây sen, còn gọi là Nelumbonaceae trong tiếng Anh, là một loại thực vật thủy sinh phổ biến, được trồng trong các đầm và xuất hiện khắp nơi tại Việt Nam. Trong y học cổ truyền, tất cả các bộ phận của cây sen đều có giá trị dược liệu, nhưng lá sen là phần được sử dụng phổ biến nhất do có nhiều công dụng trong điều trị bệnh.

Lá sen có màu xanh lục đặc trưng với phiến lá rộng, đường kính từ 30 đến 60 cm. Mặt trên của lá có màu xanh sẫm, trong khi phần tiếp xúc với nước có màu xanh nhạt, vị hơi đắng, và thơm nhẹ. Nhiều nghiên cứu cho thấy lá sen chứa nhiều chất chống oxy hóa quan trọng như flavonoid, quercetin, tannin, cùng các khoáng chất thiết yếu như natri, kali, canxi, sắt, và vitamin A, C. Cụ thể, cung cấp 70 kcal năng lượng, 2 g lipid, 28.5 g natri, 30 mg kali, 4.3 g protein, cùng hàm lượng vitamin A và C cao, giúp giảm oxy hóa, phòng ngừa ung thư, bệnh tim mạch, và hạ mỡ máu.

Sen thường được thu hoạch vào mùa hè, thời điểm mà lá đạt giá trị dinh dưỡng cao nhất và dễ thu hoạch hơn do lá tươi và ít bị héo hay rụng.

Công dụng  “kinh điển” của lá sen trong điều trị bệnh lý 

Khắc phục tình trạng mất nước

Lá sen là một giải pháp tự nhiên hiệu quả giúp ngăn ngừa mất nước, đặc biệt hữu ích đối với những người bị tiêu chảy hoặc sốt cao. Theo y học cổ truyền, thảo dược có tác dụng cân bằng nước trong cơ thể nhờ hàm lượng kali và natri dồi dào, giúp bổ sung và cân bằng điện giải. Điều này hạn chế tình trạng rối loạn điện giải và nguy cơ mất nước. Nó cũng chứa natri giúp duy trì lượng nước ổn định trong cơ thể, làm giảm nguy cơ tử vong do mất nước. Cách sử dụng đơn giản: thái nhỏ, giã lấy nước, và uống nhiều lần trong ngày.

Đẩy nhanh sản dịch sau sinh

Lá sen được sử dụng để kích thích cơ tử cung co bóp liên tục, giúp đẩy nhanh sản dịch ra ngoài cơ thể sau khi sinh. Theo y học cổ truyền, lá sen ảnh hưởng đến kinh can, tỳ, và vị, hỗ trợ hoạt huyết và thúc đẩy quá trình loại bỏ sản dịch nhanh chóng, giảm nguy cơ ứ đọng và biến chứng cho các mẹ sau sinh.

Điều trị mỡ máu hiệu quả

Lá sen nổi tiếng với khả năng hỗ trợ điều trị mỡ máu cao, một nguyên nhân dẫn đến các bệnh nguy hiểm như đột quỵ và suy tim. Các dược tính trong sen kích thích cơ thể sản sinh hormone cholecystokinin, giúp tiêu hóa chất béo và protein hiệu quả hơn. Đồng thời, nó còn giúp điều hòa cholesterol bằng cách tăng cường quá trình trao đổi chất trong cơ thể và đào thải cholesterol dư thừa, giúp duy trì mức mỡ máu ổn định.

Chữa mất ngủ

Lá sen cũng có tác dụng cải thiện giấc ngủ nhờ chứa vitamin B6, giúp cơ thể sản sinh serotonin, chất dẫn truyền thần kinh điều hòa nhịp thức ngủ. Vitamin B6 cũng giảm nồng độ axit amin homocysteine trong máu, giúp giảm căng thẳng và cải thiện tâm trạng, hỗ trợ giấc ngủ ngon và sâu hơn.

Giảm cân hiệu quả

Thảo dược hỗ trợ giảm cân thông qua việc chứa taurine, một loại axit amin giúp đốt cháy chất béo và tăng tốc độ chuyển hóa năng lượng. Các chế phẩm từ lá sen giúp tạo cảm giác no lâu và giảm cảm giác thèm ăn, đặc biệt vào ban đêm. Ngoài ra, chất chống oxy hóa như tannin và flavonoid trong tinh sen giúp loại bỏ độc tố và cholesterol xấu, hạn chế tích tụ mỡ thừa.

Kiểm soát huyết áp

flavonoid, có tác dụng chống oxy hóa và giúp bảo vệ thành mạch, làm máu lưu thông tốt hơn, và giảm nguy cơ các bệnh tim mạch. Flavonoid cũng ngăn ngừa hình thành cục máu đông, giúp kiểm soát huyết áp, đặc biệt là trong trường hợp tăng huyết áp.

Chữa băng huyết, chảy máu cam, tiêu chảy ra máu

Lá sen có tác dụng cầm máu hiệu quả nhờ ảnh hưởng đến kinh can, tỳ, và vị, giúp lưu thông máu tốt hơn. Chất chống oxy hóa như flavonoid, đặc biệt là quercetin, có tác dụng chống viêm và tái tạo mạch máu, giúp nhanh cầm máu và giảm tình trạng băng huyết, chảy máu cam, hay đi ngoài ra máu.

Dược liệu lá sen trong các bài thuốc dân gian 

Lá sen có nhiều công dụng cho sức khỏe như đã trình bày ở trên, chính vì vậy loại lá này được sử dụng rất nhiều trong các bài thuốc dân gian nhằm mục đích chữa bệnh rất hiệu quả.

Bài thuốc hỗ trợ kiểm soát cân nặng

Sen là nguyên liệu dễ tìm và có thể sử dụng hàng ngày để hỗ trợ kiểm soát cân nặng. Để làm bài thuốc này, nên chọn lá sen bánh tẻ có độ “chín” vừa phải để đảm bảo dược tính và dưỡng chất tối đa. Nghiền hỗn hợp gồm 60g lá sen, 10g sơn tra tươi, 10g hạt ý dĩ, và 5g vỏ quất thành bột mịn, sau đó sắc uống thay trà. Liệu trình kéo dài 3 tháng để đạt hiệu quả tốt nhất. Ngoài ra, bột sen khô cũng có thể pha với nước và sử dụng hàng ngày để kiểm soát cân nặng.

Bài thuốc giảm mỡ thừa, mỡ xấu, giải độc

Lá sen có khả năng thanh lọc cơ thể và loại bỏ mỡ thừa hiệu quả. Để chuẩn bị bài thuốc này, sắc hỗn hợp gồm 20g sen khô, 4g sơn tra sao, 10g mạch nha tươi, và 15g vỏ quất. Hỗn hợp này có thể uống trong ngày, tùy theo nhu cầu có thể dùng nóng hoặc lạnh.

Bài thuốc thanh nhiệt, làm mát cơ thể

Để thanh nhiệt và làm mát cơ thể, sen khô kết hợp với kim ngân hoa là một phương thuốc dân gian hiệu quả. Chỉ cần hãm lá sen khô và kim ngân hoa lấy nước uống thay nước lọc hàng ngày, đặc biệt phù hợp trong mùa hè nóng bức.

Bài thuốc trị rối loạn giấc ngủ

Lá sen cũng được sử dụng để điều trị rối loạn giấc ngủ, giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ. Để tăng cường hiệu quả, lá này có thể kết hợp với các vị thuốc khác như tuyền phúc hoa, thạch quyết minh, và bán hạ. Ngoài ra, có thể thêm các vị thuốc như đảng sâm, thiên ma, và trần bì. Bài thuốc này có thể sắc uống hàng ngày, chia làm hai lần.

Xem thêm: Tinh lá sen ob hỗ trợ giảm béo

Những lưu ý quan trọng khi sử dụng lá sen 

Lá sen là một dược liệu quan trọng và thường được đánh giá là an toàn, lành tính, nhưng khi sử dụng cần lưu ý một số điều sau đây:

1. Lựa chọn loại phù hợp: Lá sen có nhiều công dụng trong điều trị bệnh, nhưng không phải loại nào cũng phù hợp. Lá sen được chia thành hai loại chính là sen quỳ và sen sắc. Sen quỳ thường có kích thước lớn nhưng ít có giá trị dược liệu, trong khi sen sắc bánh tẻ có dược tính cao và phù hợp hơn để sử dụng trong các bài thuốc.
2. Đối tượng nên tránh sử dụng lá sen: Phụ nữ mang thai, người đang trong kỳ kinh nguyệt, người có cơ địa lạnh bụng, và người suy giảm sinh lý nên tránh sử dụng lá sen dưới mọi hình thức. Mặc dù lá sen có nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng đối với những đối tượng nhạy cảm này, việc sử dụng có thể gây tác động không mong muốn đến sức khỏe.
3. Thời điểm sử dụng: Khi sử dụng lá sen khô hoặc tươi để cải thiện sức khỏe, nên sử dụng sau bữa ăn khoảng 30 phút. Điều này giúp tránh ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa và tối ưu hóa hiệu quả của dược liệu.

Như vậy, những thông tin trong bài viết giúp mọi người nắm được một số tác dụng của lá sen cũng như những bài thuốc cổ truyền xưa được ứng dụng lá sen. Từ đó, cân nhắc xem mình có phù hợp bổ sung không nhé để mang lại hiệu quả tốt nhất mà không gây ảnh hưởng sức khỏe. Hiện nay trên thị trường có nhiều TPCN về lá sen hỗ trợ sức khỏe như tinh lá sen ob, tinh lá sen tươi,… Bạn nên tìm hiểu kĩ để có thể có thể lựa chọn sản phẩm phù hợp với bản thân.

Nguồn tham khảo: https://tinhlasenob.com/la-sen-co-tac-dung-gi-cho-suc-khoe-va-chua-benh/