Một số tác dụng hỗ trợ chữa bệnh của quả Kha tử

Quả Kha tử hay còn gọi là Chiêu liêu là một vị thuốc có tác dụng điều trị một số bệnh lý như đại tiện lỏng lâu ngày, dùng chữa ho, mất tiếng, di tinh, ra mồ hô trộm… Bài viết sau sẽ giới thiệu với bạn về một số công dụng giúp hỗ trợ điều trị một số bệnh lý của quả Kha tử.

Tên thường gọi: Kha tử, Chiêu liêu, Xàng, Tiểu – Cùng họ với cây Bàng
Thân cây to, thường cao từ 15 đến 20m. Cành non có lông, vỏ mầu xám nhạt, có vách nứt dọc. Lá mọc so le, đầu nhọn, dài từ 15 đến 20cm, có lông mền, mặt sau nhẵn. Phần đầu và cuống lá có tua nhỏ. Hoa mầu trắng, hơi vàng, có mùi thơm, được xếp thành chùm ở nách lá hay phần ngọn, được phủ một lớp lông đồng. Quả có hình trứng khuôn dài từ 3 đến 4cm, có chiều rộng từ 22 đến 24mm, tù ở 2 đầu, không có cánh, có mầu nâu vàng nhạt, có thịt đen. Hạch chứa 1 hạt dầy khoảng 4mm, có lá mần cuộn bên trong.
Kha tử ra hoa vào tháng 5,6 có quả từ tháng 8,9 trở đi

Phần quả thường được gọi là Kha tử thường được dùng để hỗ trợ điều trị một số bệnh lý, có nhiều trường hợp có thể dùng cả vỏ cây.

Phân tán và thời gian thu hái:
Cây Kha tử thường mọc hoang và được chồng ở một số tỉnh miền Nam nước ta. Trên thế giới, cây Kha tử thường mọc hoang và được trồng ở một số nước Đông Nam Á ( Thái Lan, Miến Diện, Lào…). Cây thường hái vào khoảng tháng 9, 10 vào mùa quả chín, phơi khô. Khi dùng sao qua, bỏ hạt. Bảo quản ở nơi khô ráo thoáng mát.

Thành phần của Kha tử có chứa 30%  chất là săn da, đặc trưng là chất acid chebulagic terchebin, acid chebulinic, chebulin, acid shikimic; có chứa từ 20-40% tanin với acid gallic, acid quinic; acid ellagic, sennoside A và tanase.

Vị chát, nhạt, hơi chua, tính mát, có tác dụng chữa ho, xát trùng đường ruột. Quả xanh có chứa hoạt chất săn da. Hợp chất chebulin có trong quả các tác dụng chống co thắt tương tự với chất papaverin. Có tác dụng lợi tiểu và chống bần rập.
– Theo nghiêm cứu cho thấy quả Kha tử có tính làm săn niêm mạc ruột, chống đi ỉa chảy, có tác dụng làm ức chế nhiều loại vi khuẩn như trực khuẩn lao, trực khuẩn mủ xanh, thực khuẩn cô-li, …
– Trong dân gian quả Kha tử thường được dùng để chữa đi ỉa chảy lâu ngày, đi kiết lỵ kinh niên, thường được dùng chữa ho mất tiếng, di tinh, mồ hôi trộm, trĩ, xíc bạnh đới, lòi dom….

Kha tử, Trần bì, Phòng phong, Mạch nha mỗi thứ từ 5 đến 10g, Sơn tra, Cát căn, mỗi thứ từ 5 đến 20g.
Nếu bị thương thực do ăn, do bú cho thì cho thêm từ 5 – 10g Kê nội kim, 3 – 5g Mộc hương; thấp nhiệt nặng gia Hoàng cầm, Trần bì Mỗi thứ từ 5 – 10g; Túc xác 3 – 5g, Tỳ hư gia Ô dược 5 – 10g,

Kha tử tán: Mộc hương, Hoàng liên đều 5g Kha tử 10g, làm thuốc tán, mỗi lần uống 3 – 6g, ngày 3 lần với nước sôi nguội.
Kha lê lặc tán: Kha tử, nướng giòn đen tán thành bột mịn, dùng mỗi lần khoảng 4 – 6g, ngày 2 lần với nước cơm.
Kha tử bì tán: Kha tử, Cù túc xác 6g, Can khương 5g, Quất bì đều 10g, làm thuốc bột mỗi lần uống 5 – 10g, ngày uống 3 lần với nước sôi nguội. Trị chứng tả lỵ thiên hàn.
Lấy 12 quả Kha tử, 6 quả sống, 6 quả đem nướng bỏ hạt sao vàng tán nhỏ. Nếu lỵ ra máu dùng nước sắc Cam thảo uống thuốc; nếu lỵ ra mùi dùng uống cùng nước Chích thảo.

Kha tử thanh ẩm thang: Cát cánh Kha tử, đều 10g, Cam thảo 6g sắc uống.
Đảng sâm, Kha tử đều 4g sắc cùng 400ml nước cô đặc còn 200ml chia làm 3 lần uống trong ngày.
Kha tử, Nhân sâm, Ngũ vị, Cáp giới giúp hỗ trợ điều trị ho suyễn lâu ngày do phế hư; trường hợp mất tiếng dùng Kha tử kết hợp với Sinh Cam thảo, Cát cánh, Sơn đậu sắc uống.

Ngoài ra, Khi đi công tác, du lịch lâu ngày bạn có thể mang theo quả Kha tử có thể giúp bạn phòng chống được các bệnh cảm lạnh, ho đỏ, ngộ độc thức ăn, chống táo bón …